Μεθαύριο, 4 Δεκεμβρίου 2016, γίνεται το δημοψήφισμα στην Ιταλία όπου οι πολίτες καλούνται να εγκρίνουν την πρόταση της κυβέρνησης Ρέντσι για την αναθεώρηση του Συντάγματος, αφού απέτυχε να λάβει την απαιτούμενη πλειοψηφία σε Γερουσία και Βουλή.

Αυτό όμως που όλοι παντού συζητάνε είναι οι συνέπειες ενός ενδεχόμενου “ΟΧΙ” των πολιτών, πράγμα που θα αποτελεί ήττα για την έτσι κι αλλιώς δοτή Κυβέρνηση και ενδεχομένως ίσως σημάνει την πτώση της. Κι αυτό με τη σειρά του μπορεί να φέρει στην εξουσία δυνάμεις που είναι εναντίον του ευρώ και άρα να έχουμε την αρχή του τέλους της Ευρωζώνης. Προφανώς αν δρομολογηθεί μια τέτοια πολιτική εξέλιξη – που εμείς την ευχόμαστε, βλέποντάς την ως μαμή μιας απαραίτητης αλλαγής – οι επιπτώσεις στην σύνολη ΕΕ θα είναι τεράστιες, γενικά μα και ειδικά για τη χώρα μας που βρίσκεται στο μάτι του ευρωπαϊκού κυκλώνα. Πέρα όμως από αυτές, και το ίδιο το δημοψήφισμα έχει την σημασία του για την Ελλάδα και για την (όποια) δημοκρατία.
Τι ζητάει λοιπόν το σύστημα εξουσίας στην Ιταλία; Προσπαθεί να μαζέψει το παιχνίδι για να το ελέγχει καλύτερα. Αφενός στην ουσία επιδιώκεται να ξεδοντιαστεί η Γερουσία (πριμοδοτώντας τον ρόλο της Βουλής) κι αφετέρου να δυσκολέψει η διενέργεια δημοψηφισμάτων: να απαιτούνται 800.000 υπογραφές αντί για 500.000 που ισχύει σήμερα. Επίσης επιχειρεί να περιορίσει και το δικαίωμα των πολιτών να προτείνουν νόμους στη Βουλή: σήμερα αυτό μπορεί να γίνει με 50.000 υπογραφές και η άποψη Ρέντσι είναι να τριπλασιαστεί ο απαιτούμενος αριθμός υπογραφών, με πρόβλεψη όμως για υποχρεωτική συζήτηση της συγκεκριμένης πρότασης νόμου.
Πρόκειται για το τρίτο συνταγματικό δημοψήφισμα στην Ιταλία, μετά από εκείνα του 2001 και του 2006.
Ανάλογες διαδικασίες προβλέπονται σε διάφορα ευρωπαϊκά Συντάγματα: της Ελβετίας, της Γαλλίας, της Δανίας, της Πολωνίας, του Λουξεμβούργου… Τι συμβαίνει όμως στην πατρίδα μας; Η κομματοκρατία καλά κρατεί, παρότι έχει διαλύσει το (πολιτικό και οικονομικό) σύμπαν. Το άρθρο 110 του Συντάγματος αναθέτει την αναθεώρησή του στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Βουλής, δηλαδή μακρυά από τους ενδιαφερόμενους πολίτες. Στην πατρίδα της δημοκρατίας ένας ρόλος μόνο απομένει για τους πολίτες, αυτός του υποζυγίου.