Γιά 6 μέρες ὁ «Α» βρέθηκε στήν πρώην Γιουγκοσλαβία. Πλήρεις ἐμπειριῶν καί γνώσεων ἐπιστρέψαμε καί σχεδιάζουμε πολλά. Ἴδωμεν… Μικρό τηλεγραφικό χρονικό τοῦ ταξιδιοῦ κατωτέρω:
ΣΕΡΒΙΑ: Φτώχεια µέ ἀξιοπρέπεια (καµµία σχέση µέ τήν ἐξαθλιωμένη Βουλγαρία), λίγα τὰ σηµάδια τοῦ πολέµου, ἐντυπωσιακὴ ἀδιαφορία γιὰ ὅ,τι συνέβη, ἐλάχιστος ἀντιαµερικανισµός, παρακράτος, πολιτικὴ ἐκπροσώπηση ἐθναµυντόρων <10%, χάθηκε τὸ Κόσοβο, παρεµπιπτόντως ἀπροσπέλαστο σήµερα, «παίζεται» τὸ Μαυροβούνιο, συµµορία Τζουγκάνοβιτς. Βελιγράδι µέ ~1.800.000 κόσµο, καθαρό, καταπράσινο, νοοτροπία «Ἀθήνας» σὲ σχέση µέ τὴν περιφέρεια, ὁ πεζόδροµος Knez Mihajilova παλιότερα γεµάτος βιβλιοπωλεῖα τώρα ὅλο δυτικὲς φίρµες, τεράστια διαφήµιση τῆς Chrysler δίπλα στὰ βοµβαρδισµένα κτίρια, πύργος ὅπου µαρτύρησε ὁ Ρήγας, ἐπιβλητικὸς µαρµάρινος Ἅγιος Σάββας, Μουσεῖο γιά τόν Νικόλα Τέσλα κορυφαῖο παγκοσµίως μά ἐλάχιστα γνωστὸ (µή Ἑβραῖος…) φυσικό, ἑλληνικὰ ἐπίπεδα τιµῶν µέ µισθοὺς 150 €, διείσδυση ἑλληνικῶν τραπεζῶν, ἀργή ἐξυπηρέτηση στὰ ἑστιατόρια τῆς Σκανταρλίγια, παντελὴς ἔλλειψη σουβενίρ, λεπτὲς ἀνεπιτήδευτες γυναῖκες µέ καθαρὰ βλέµµατα ἀθλητικὰ παπούτσια καί καλοσχηµατισµένες σιλουέτες, σύλλογος Ἑλλήνων «Ρήγας Φερραῖος», 3500 µέλη πρόεδρος Γιάννης Σάββας µορφὴ ἐξαιρετικὰ ἐνηµερωµένος καὶ δραστήριος, ἀπογοητευµένος ἀλλὰ σταθερὰ παρὼν Θανάσης «ἑλληνοσερβικῆς» τὸ ἕνα τσιγάρο µετὰ τὸ ἄλλο. Οὔζιτσε µέ ~80000 κόσµο, σηµαντικὲς ὑποδοµές, ὑποτυπώδη οἰκονοµικὴ δραστηριότητα, ἀνεργία, ἐγκαταλλειµένο ξενοδοχεῖο σοβιετικῆς αἰσθητικῆς «Ζλάτιµπορ», ὁµώνυµο βουνὸ τουριστικὸ θέρετρο, New York night club, ἀτελείωτα θεοσκότεινα τοῦνελ γιὰ Βίσεγκραντ, ξύλινο χωριὸ ὅπου µένει ὁ Κουστουρίτσα, Μίρα καλὴ µας µοῖρα ἄψογα ἑλληνικὰ ὑψηλὸ ἐπίπεδο, ἀκόµη µία «ἀνεκµετάλλευτη» σπάνια περίπτωση σχεδὸν ἄνεργη ἀπάντησε σὲ ἄπειρες ἐρωτήσεις µας, ὁλλανδικὴ ΜΚΟ ποὺ δραστηριοποιεῖται γιὰ τὴν ἄνοδο τοῦ πολιτιστικοῦ ἐπιπέδου της περιοχῆς (sic).
ΒΟΣΝΙΑ: (Βίσεγκραντ, Πάλε, Σεράγεβο): Κράτος νὰ τὸ κάνει ὁ Θεός, εἰκόνες στὰ σύνορα ἀπὸ ταινία τοῦ Ἀγγελόπουλου, τὰ ἀπόλυτα Βαλκάνια, πανέµορφο τοπίο τύφλα νὰ ΄χουν τὰ Τέµπη, δρόµοι γεµάτοι λακκοῦβες, πολλὰ ἀσοβάντιστα σπίτια, ὕπατος εὐρωπαῖος ἁρµοστὴς µέ δικαιοδοσίες Θεοῦ ἀντικατέστησε δεκάδες ἐκλεγµένους δήµαρχους µέ ἄλλους τῆς ἀρεσκείας του, στρατιῶτες διαφόρων ἐθνικοτήτων παντοῦ, Μοναστήρι Ντόµπρυν 700 ἐτῶν Μουσεῖο Ἀγώνα Σερβικῆς Ἀνεξαρτησίας, σεµνὸς καὶ ταπεινὸς ὁ Ἄτσα πρώην δήµαρχος καὶ νοµάρχης Βίσεγκραντ, ~15.000 κόσµος, ὀθωμανική γέφυρα τοῦ Δρίνου (Ἴβο Ἄντριτς Νόµπελ Λογοτεχνίας 1961), ἀναµνηστικά ἀπὸ νῦν νοµάρχη, προοπτικὴ τουριστικῆς ἀνάπτυξης. Πάλε µέ ~32000 κόσµο πρωτεύουσα Σερβοβοσνιακῆς Δηµοκρατίας, κωµόπολη 13 km ἀπὸ Σεράγεβο, καινούργια πανεπιστηµιακὰ τµήµατα, στὸ JETSET τέλειο φαγητὸ ἀφεντικὸ ἀπὸ Σεράγεβο ὅπου ἔχει νὰ πάει 8 χρόνια, συνοµωτικὴ ἀναζήτηση γιὰ ἕνα t-shirt µέ Κάραζιτς, φιλική συζήτηση µέ δήµαρχο Πάλε, Σέρβος δήµαρχος Ἀνατολικοῦ Σεράγεβου ἀπογοητευµένος ἀπὸ Ἑλλάδα τοῦ ὑποσχέθηκαν οἱ δικοὶ µας νὰ φτιάξουν τὸ παλιὸ Νοσοκοµεῖο, τὸ κλείσανε καὶ ἐξαφανίστηκαν. Σεράγεβο µέ ~300.000 κόσµο, µισὸ ἀπὸ πρὶν τὸν πόλεµο, σηµάδια ἀνταλλαγῆς πυροβολισµῶν ἐντονότατα, ἰσλαµικὸ χρῶµα ἱστορικὸ κέντρο γεµάτο µιναρέδες καί τουρίστες.
ΠΓΔΜ (Σκόπια): Ὅλα ἐδῶ artificial, προτεκτορᾶτο μέ ἀλβανικό γκέττο, τίποτε τὸ ἰδιαίτερο ἡ πόλη, καταστράφηκε ἀπὸ σεισµὸ τὸ 1963, ~700.000 κόσµος ἐπίσηµα, 150.000 ἀλβανοὶ ἀνεπίσηµα >200.000, ἀκόµη καὶ πρόσφατα παρασιωπηµένα ἐπεισόδια µέ UCK στὰ προάστια, ἄγαλµα τῆς Μητέρας Τερέζας τῆς µόνης ἐπιφανοῦς Fyromian (κατὰ τόν Σάσα, Σέρβο κάτοικο τοῦ µορφώµατος ἐπίσης σχεδὸν ἄνεργο στρατηγικὸ ἀναλυτὴ ποταµὸ γνώσεων, ἀδύνατο νὰ συγκρατήσει κανεὶς τὶς ἄπειρες πληροφορίες µέ τὶς ὁποῖες βοµβαρδίζεται) ὑπερβολικὴ χρήση τοῦ κλεµµένου ὀνόµατος ἀγωνιώδης προσπάθεια «ἐθνογένεσης», προθῆκες βιβλιοπωλείων μέ Φίλιππους καί Ἀλέξανδρους, ἑλληνικὴ οἰκονοµικὴ διείσδυση µέ ἐλάχιστη πολιτικὴ σηµασία, παζάρι ἀπὸ τὰ βάθη τῆς Ἀνατολῆς, ἀκριβὲς τιµὲς ἐξ αἰτίας τῶν ἀφεντικῶν, διόδια παντοῦ, δρόµοι ποὺ φτιάχνονται, ἡ παλιὰ γνωστὴ συνήθεια τῆς κλοπῆς παρούσα µέ τὴν πρώτη εὐκαιρία…
Υ.Γ. Μίρα, Ἠλία, Γκόραν, Γιάννη, Θανάση, Σάσα, εὐχαριστοῦµε πολὺ γιὰ τὴ µοναδικὴ ἐµπειρία. Θὰ τὰ ξαναποῦµε σύντοµα…
none