Ὁ καθηγητής Δημἠτρης (Τζέημς) Πέτρας εἶναι ὁμότιμος καθηγητής κοινωνιολογίας στό Πανεπιστήμιο Μπίνχαμπτον τῆς Νέας Ὑόρκης. Εἶναι γνωστός παγκοσμίως γιά τήν (50χρονη!) ἰδεολογική του δράση κατά τοῦ ἰμπεριαλισμοῦ καί τήν ὑποστήριξή του στά κινήματα τῶν ἀκτημόνων ἀγροτῶν τῆς Βραζιλίας καί τῶν ἀνέργων ἐργατῶν στήν Ἀργεντινή. Ἔχει γράψει ἀμέτρητα ἄρθρα καί 63 (!) βιβλία πού μεταφράστηκαν σέ 18 γλῶσσες. Μέ πρόσκληση τοῦ Ἀνδρέα Παπανδρέου εἶχε ἔρθει στήν Ἑλλάδα καί ἀνέλαβε τό Κέντρο Μεσογειακῶν Μελετῶν ἀλλά γρήγορα ἔφυγε ἀπογοητευμένος ἀπό τήν πορεία τῶν (πολιτικῶν) πραγμάτων. Δημοσιεύουμε σήμερα τό πρῶτο μέρος ἀπό τήν ἐξαιρετικά ἐνδιαφέρουσα συνέντευξη πού μᾶς παραχώρησε ὁ ἀειθαλής ἐπαναστάτης καί διακεκριμέ-νος συμπατριώτης μας, πού τιμᾶ διεθνῶς τήν Ἑλλάδα μέ τήν συνεπή του στράτευση ὑπέρ τῶν ἀδυνάτων καί τήν μοναδικά τολμηρή – ὅπως θά διαπιστώσετε – γλῶσσα ἀληθείας πού σέ κανέναν δέν χαρίζεται.
- Κύριε καθηγητά, εἶστε γνωστός ἐπί πολλά χρόνια γιά τήν συμμετοχή σας στά πολιτικά κινήματα σέ ὅλον τόν κόσμο, εἰδικά στήν Λατινική Ἀμερική. Στήν Ἑλλάδα ἔχουμε τήν εἰκόνα μιᾶς ἐπαναστατημένης περιοχῆς, ἀντίθετης στόν ἀμερικανικό ἰμπεριαλισμό: Τό πείραμα Τσάβες, οἱ προσπάθειες τοῦ Λούλα, ἡ κοινωνική ἔκρηξη στήν Ἀργεντινή, ἡ ἐκλογική ἐπικράτηση τοῦ Μοράλες… Πῶς θά περιγράφατε τήν κατάσταση πού ἐπικρατεῖ;
- Νομίζω πώς θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι οἱ ΗΠΑ χάσαν τόν καθολικό ἔλεγχό τους ἐπί τῆς Λατινικῆς Ἀμερικῆς. Παραμένει πολύ πολύ ἰσχυρή ἡ ἐπιρροή της, ἀλλά σέ ἕναν ὁλοένα συρρικνούμενο κύκλο πολιτκῶν ἡγετῶν. Καί ἀκόμη κι ἐκεῖ δέν τά καταφέρνει πάντοτε. Στήν Βενεζουέλα ἔχει μετωπική σύγκρουση μέ τήν κυβέρνηση καί ἡ ἐπιρροή τῶν ΗΠΑ βρίσκεται στά ΜΜΕ, σέ κάποιους μειοψηφοῦντες πολιτικούς καί σέ κάποιους στρατιωτικούς. Ἐκεῖ ἡ Ἀριστερά εἶναι ἰσχυρή. Στήν Ἀργεντινή βλέπουμε ὅτι ἡ ἀμερικανική ἐπιρροή μετριάζεται ἀπό ἕνα ἀστικό καθεστώς, τοῦ Κίρσνερ, ὁ ὁποῖος ἔχει μιάν αὐτονομία, εἰδικά στήν ἀτζέντα του ὑπέρ τῆς ἐθνικῆς ἀστικῆς τάξης καί ἀπορρίπτοντας τήν ἀμερικάνικη ἐπιθετικότητα κατά τῆς Βενεζουἐλας. Ὡστόσο, ἡ ἀνάκαμψη τῆς οἰκονομίας γίνεται μέ τούς ὅρους τοῦ νεοφιλελευθερισμοῦ καί συνεχίζονται οἱ κοινές ἀσκήσεις ἀργεντίνικων καί ἀμερικανικῶν δυνάμεων. Ὅσον ἀφορᾶ τήν Βραζιλία, ὑπάρχουν πάλι διαφορές, γιά παράδειγμα τό Σύμφωνο Ἐλευθέρου Ἐμπορίου, τόν ἀνταγωνισμό στίς ἐπενδύσεις μεταξύ Ἀμερικανῶν καί Εὐρωπαίων-Κινέζων στή χώρα, ὡστόσο ὁ νεοφιλελευθερισμός τοῦ καθεστῶτος Λούλα δέν μπορεῖ νά θεωρηθεῖ πώς ἐναντιώνεται στήν οἰκονομική, τοὐλάχιστον, ἀτζέντα τῶν ΗΠΑ. Τό γεγονός ὅτι ὁ Λούλα διαφοροποιεῖ τούς ἐμπορικούς συνεταίρους του ἤ κριτικάρει κάποιες ἀκραῖες πλευρές τῶν συμφωνιῶν μέ τήν Οὐάσινγκτον, δείχνει μία πολύ σχετική ἀνεξαρτησία καί οἱ πολιτική του στό ἐσωτερικό δείχνει ὅτι παραμένει στό καλούπι τοῦ πελάτη τῶν ΗΠΑ. Σέ χῶρες ὅπως ἡ Οὐρουγουάη, τό Περού, τό Ἐκουαδόρ, ὑπάρχουν πολύ ἰσχυρά κοινωνικά κινήματα ἐκτός κυβερνήσεων, ἐπικριτικές τῶν ΗΠΑ, παρά τό γεγονός ὅτι οἱ Κυβερνήσεις παραμένουν στενά δεμένες μέ τούς Ἀμερικανούς. Εἰδικά στήν Οὐρουγουάη μία ὑποτίθεται κεντροαριστερή κυβέρνηση ὑπέγραψε πρόσφατα διμερή συμφωνία ἐπενδύσεων μέ τίς ΗΠΑ, ἄκρως ἐπικερδή γιά τίς τελευταῖες. Στό Περού ἡ ἐθνικιστική ἀντιπολίτευση ὑπό τόν Οὐμάλα προηγεῖται στίς δημοσκοπήσεις, παριστάνουν τούς πατριῶτες, ὑποστηρίζουν, ὑποτίθεται, τόν Τσάβες ἀλλά ἔχουν πολύ ἀμφιλεγόμενους πολιτικούς συμβούλους. Ἔτσι, παρά τό γεγονός ὅτι συσπειρώνει τίς χαμηλότερες τάξεις καί τούς Ἰνδιάνους, ἴσως ἀποδειχθεῖ ἕνας ἀκόμη δούρειος ἵππος, σάν τόν Φουτζιμόρι. Πάντως εἶναι ἐνδεικτική ἡ κατάσταση γιά τήν νῦν κυβέρνηση τοῦ Τολέδο, γνωστοῦ πελάτη τῶν ΗΠΑ. Παρόμοια κατάσταση καί στό Ἐκουαδόρ, ὅπου οἱ μαζικές ἀπεργίες ἀμφισβήτησαν τίς κυβερνητικές συμφωνίες γιά τό ἐλεύθερο ἐμπόριο. Στήν Κολομβία, ὅπου ὑπάρχει ἕνα πανίσχυρο ἀντάρτικο 25.000 ἀνδρῶν καί ἑκατομμύρια μέλη ἐργατικῶν ἑνώσεων πού ἀντιτίθενται στόν πρόεδρο Οὐρίμπε, τόν μεγαλύτερο ὑποστηρικτή τῶν ΗΠΑ στή Λατινική Ἀμερική. Κι ἐνῶ ὁ Οὐρίμπε κερδίζει τίς ἐκλογές, τό 65% ἀπέχει καί πάνω ἀπό τή μισή χώρα τήν ἐλέγχουν περισσότερο οἱ ἀντάρτες παρά ἡ Κυβέρνηση. Στό Μεξικό μία κεντροαριστερή συμμαχία προηγεῖται στίς δημοσκοπήσεις καί μπορεῖ νά μήν εἶναι μιά ριζοσπαστικό κίνημα ἀλλά κάνει κριτική στίς συμφωνίες ἐλευθέρου ἐμπορίου καί ζητᾶ χρήματα γιά τόν κοινωνικό τομέα. Τέλος, στήν Ἀιτή ἡ μεγάλη πλειοψηφία τοῦ λαοῦ εἶναι κάθετα ἀντίθετη στήν Κατοχή τῶν Ἀμερικανῶν καί τῶν βραζιλιάνικων, ἀργεντίνικων καί χιλιάνικων δυνάμεων. Ἡ Χιλή εἶναι σήμερα τό πλέον ἰσχυρό ἔρεισμα τῶν ΗΠΑ, μέ τούς ἀποκαλούμενους «σοσιαλιστές», πολύ κοντά στό ΠαΣοΚ, καί οἱ ὁποῖοι τούς ὑποστηρίζουν στρατιωτικά, πολιτικά καί οἰκονομικά. Μοῦ θυμίζει τόν Γιῶργο Παπανδρέου, μέ τήν ἄνευ ὅρων παράδοση καί τό προσκύνημα στίς ΗΠΑ, στήν στρατιωτική καί πολιτική τους ἀτζέντα. Μέ τή διαφορά ὅτι στή Χιλή ὑπάρχει πολύ μεγαλύτερη ἀνάπτυξη, μέ τίς ὑψηλές τιμές τῶν ἀγαθῶν πού ἐξάγει ἡ χώρα – χαλκό κτλ. Ἔτσι, ἡ εἰκόνα ἀπέχει πολύ ἀπό κείνην πού θέλει μιά πλειοψηφία στήν ἀμερικάνικη ἤπειρο, ἐχθρική στίς πολιτικές τῶν ΗΠΑ καί στόν νεοφιλελευθερισμό, μέ κυβερνήσεις ἐπικριτικές τῆς Οὐάσινγκτον καί πλειοψηφία κυβερνήσεων πού λυγίζουν κάτω ἀπό τά μαζικά κινήματα, ἀνίκανες νά περιφρουρήσουν ἕναν βαθμό αὐτονομίας ἀπό τίς ΗΠΑ.
Ἀναφέρατε τόν Ἔβο Μοράλες στή Βολιβία. Ὁ Μοράλες ἦρθε στήν ἐξουσία μετά ἀπό δύο μεγάλες ἐξεγέρσεις πού ἔριξαν δύο προέδρους – πελάτες τῶν ΗΠΑ. Ὡστόσο τό κόμμα του εἶναι ἕνα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα καί ἔχει ἤδη δυσκολίες, καθώς προσπαθεῖ νά καβαλήσει δύο ἄλογα πού κινοῦνται σέ ἀντίθετες κατευθύνσεις. Ἀπό τή μιά δημαγωγεῖ γιά ἐθνικοποιήσεις πού δέν ἀγγίζουν καμμία περιουσία ἤ ξένη ἑταιρεία. Αὐτό πού ἐννοεῖ εἶναι ἡ αὔξηση φορολογίας στίς ἑταιρεῖες πετρελαίου καί ἀερίου καί ἡ κρατική συμμετοχή σέ κάποιες ξένες ἐπενδύσεις καί βιομηχανίες πρώτων ὑλῶν. Ἡ πολιτική του ἔναντι τῶν κινημάτων πού τόν ἔφεραν στήν ἐξουσία εἶναι ἐξαιρετικά ἀδύναμη. Δέν ἔχει κανένα πρόγραμμα ἐθνικοποίησης μεγάλων γαιῶν, ὑποσχέθηκε αὔξηση τοῦ κατώτατου μισθοῦ ἄν καταφέρει νά συλλέξει τούς φόρους – ἄρα πᾶνε περίπατο οἱ σχετικές ὑποσχέσεις – αὔξησε τόν μισθό τῶν δασκάλων μόνο 4% πάνω ἀπό τόν πληθωρισμό. Ὡς ἀποτέλεσμα, οἱ πετρελαϊκές ἑταιρεῖες ἀνακοίνωσαν ἀποχή ἀπό τίς ἐπενδύσεις ἄν δέν ἀποσύρει τίς ἐξαγγελίες του καί στή χώρα ξέσπασαν ἀπεργίες. Ἤδη χρησιμοποίησε τόν Στρατό καί τήν Ἀστυνομία γιά νά καταστείλει τήν ἀπεργία τῶν πιλότων κι ἀποκαλεῖ τήν ἀπεργία τῶν δασκάλων «καρναβάλι», αὐτός πού στό παρελθόν ἡγήθηκε τέτοιων κινητοποιήσεων! Σέ κάθε περίπτωση δέν δείχνει ἱκανός νά γεφυρώσει τά αἰτήματα τῶν φτωχῶν μέ κεῖνα τοῦ ξένου κεφαλαίου. Οἱ ὑποσχέσεις γιά ἐθνική ἑνότητα ἦταν κούφιες. Τό παιχνίδι του μέ τήν ἰνδιάνικη κοινότητα ἔχει πολύ περιορισμένα ὅρια καί ἡ πάλη τῶν τάξεων θά ὑποχρεώσει τόν Μοράλες νά μετακινηθεῖ πρός μία ἀπό τίς δύο πλευρές.
Συμπερασματικά θά λέγαμε ὅτι οἱ κοινοβουλευτικοί πολιτικοί, ἔχουν μία αὐτονομία λειτουργίας, εἰδικά στήν περίπτωση τῆς Βενεζουέλας, ὑπό τήν δυναμική ἡγεσία τοῦ Τσάβες, καί τήν ὑποστήριξη τῶν φτωχῶν ἀγροτῶν,ὅπου εἴχαμε κι ἕνα πραξικόπημα πού ἀπέτυχε χάρη στήν κινητοποίηση τῶν λαϊκῶν μαζῶν. Ὅλη ἡ ὑπόλοιπη κοινοβουλευτική Ἀριστερά εἶναι ἀπολύτως ἀνίκανη ἤ ἀπρόθυμη νά φέρει κοινωνικές ἀλλαγές ὑπέρ τῶν χαμηλῶν στρωμάτων. Δέν μιλῶ γιά κοινωνική ἐπανάσταση, μιλῶ γιά μεγάλα προγράμματα κοινωνικῆς πρόνοιας. Καμμία ἀπό τίς λεγόμενες κεντροαριστερές κυβερνήσεις δέν πῆρε μέτρα γιά τήν ἀνατροπή τῶν οἰκονομικῶν ἀνισοτήτων, γιά τήν ἀναδιανομή τῆς γῆς στούς ἀκτήμονες, ἤ γιά τήν ἀξιοποίηση τῶν δανείων γιά δημόσιες ἐπενδύσεις καί δημιουργία θέσεων ἐργασίας. Μποροῦμε λοιπόν νά ποῦμε ὅτι οἱ ΗΠΑ δέν ἔχουν τήν ἀπόλυτη κυριαρχία, ἀλλά συνεχίζουν νά ἀσκοῦν καθοριστική ἐπιρροή μέσῳ τῶν σοσιαλδημοκρατικῶν καί σοσιαλφιλελεύθερων καθεστώτων στήν περιοχή.
- Τό ἐπίκεντρο τῆς διεθνοῦς προσοχῆς εἶναι βεβαίως στή Μέση Ἀνατολή. Ἡ θέση σας εἶναι καθαρή, πώς οἱ ΗΠΑ σπρώχτηκαν στήν εἰσβολή στό Ἰράκ κυρίως χάριν τῶν συμφερόντων τοῦ Ἰσραήλ. Τί ἀπαντᾶτε σέ ὅσους μιλοῦν γιά «Πόλεμο γιά τό πετρέλαιο»;
- Ναί, νομίζω ὅτι πρέπει νά ἀναλύσουμε ἀπό πολύ κοντά τίς πολιτικές δυνάμεις πού ἐμπλέκονται καί σπρώχνουν τίς ΗΠΑ στούς μεσανατολικούς πολέμους. Δέν νομίζω ὅτι μποροῦμε νά κάνουμε γενικόλογες δηλώσεις γιά «πόλεμο γιά τό πετρέλαιο» χωρίς νά ἐξετάσουμε τή φύση τῶν δυνάμεων αὐτῶν. Ἡ ἔρευνά μου δείχνει ὅτι οἱ πετρελαϊκές ἑταιρεῖες εἶχαν μία πολύ καλή συνεργασία μέ ὅλους τούς πετρελαιοπαραγωγούς Ἄραβες. Ὅτι πολλές ἀμερικάνικες ἑταιρεῖες ἐμπλέκονταν ἐμμέσως στό Ἰράκ καί τώρα μέσῳ Εὐρωπαίων, Ἰαπώνων καί Κινέζων πού ἔχουν μεγάλες ἐπενδύσεις στό Ἰράν. Αὐτές οἱ σχέσεις διασφαλίζουν σ ἕναν βαθμό μέσῳ τῆς ἀγορᾶς τά ἰμπεριαλιστικά κέρδη ἀπό τήν διατήρηση τοῦ στάτους κβό. Αὐτό δέν σημαίνει ὅτι τό πετρέλαιο δέν συντελεῖ στήν ὑπόθαλψη τῶν ἐθνικιστικῶν παρορμήσεων Ἀράβων καί Ἰρανῶν. Σημαίνει ὅμως ὅτι θά μποροῦσε νά ἀποφευχθεῖ ὁ πόλεμος. Μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ὁ πόλεμος ἐπιδεινώνει τήν κατάσταση, καθώς πολώνει τίς χῶρες αὐτές κατά τῶν Εὐρωπαίων καί τῶν Ἀμερικανῶν. Ἔχουμε λοιπόν τόν διχασμό μεταξύ τῶν πετρελαιοϊμπεριαλιστῶν τῆς ἀγορᾶς καί τῶν στρατιωτικῶν πού ἐπιλέγουν τήν γεωστρατηγική ἐπιθετικότητα. Ἐδῶ πρέπει νά γίνουμε πιό συγκεκριμένοι, ποιοί εἶναι αὐτοί πού προτείνουν καί παίρνουν πρωτοβουλίες γιά στρατιωτική δράση κατά τοῦ Ἰράκ καί τώρα κατά τοῦ Ἰράν καί τῆς Συρίας. Οἱ κύριες δυνάμεις εἶναι δύο: Τό σιωνιστικό λόμπυ μέσα στήν Κυβέρνηση, ὅπως καί ἔξω ἀπό αὐτήν. Οἱ βασικοί ἀρχιτέκτονες καί σχεδιαστές τοῦ πολέμου κατά τοῦ Ἰράκ ἦταν ἀνώτατοι πολιτικοί ἀξιωματοῦχοι μέ μακροχρόνιους δεσμούς μέ τόν σιωνισμό καί στήν πραγματικότητα δούλεψαν μέ τήν ἰσραηλινή κυβέρνηση. Μιλῶ γιά τόν Ντάγκλας Φέηθ (Νο 3 τοῦ Πενταγώνου), τόν Γούλφοβιτς (Νο 2), τόν Ἔημπραμ Ἔλλιοτ τοῦ Ἐθνικοῦ Συμβουλίου Ἀσφαλείας καί δεκάδες ἄλλους σιωνιστές πού ἐμπλέκονταν στήν Κυβέρνηση καί δούλεψαν ἐπί μακρόν μέ τήν ἰσραηλινή κυβέρνηση, π.χ. ὁ σύμβουλος τοῦ ἀντιπροέδρου Ἔρβιγκ Λίμπυ, ἕνας φανατικός σιωνιστής πού συνέβαλε στήν πολιτική τοῦ Τσέινι στό θέμα τοῦ πολέμου. Ἐπιπροσθέτως εἴχαμε ἀκροδεξιούς μιλιταριστές σάν τόν Ράμσφελντ, τόν Τσέινι, τήν Ράις, τόν Μπούς τόν ἴδιο. Ἔχουμε λοιπόν μιά σύμπραξη σιωνιστῶν καί μιλιταριστῶν νά κάνει πολιτική πού προκαταλαμβάνει τούς ἰμπεριαλιστές τῆς ἀγορᾶς καί τῶν ἑταιρειῶν.
Ὁ ἄλλος παράγοντας πού μνημονεύεται εἶναι τό στρατιωτικό – βιομηχανικό σύμπλεγμα. Αὐτό εἶναι ἐντελῶς γελοῖο. Τό στρατιωτικό – βιομηχανικό σύμπλεγμα τῶν ΗΠΑ ἔχει τεράστια, κερδοφόρα ἀγορά στίς ἀραβικές χῶρες. Πωλοῦν ὅπλα ἀξίας περίπου 10 δις ἐτησίως σέ ἀραβικές χῶρες καί δέν ἔχουν κανένα συμφέρον νά ἀποσταθεροποιηθεῖ ἡ περιοχή, οὔτε νά ἐνισχύσουν τήν ἀνταγωνιστική ἀμυντική βιομηχανία τοῦ Ἰσραήλ – εἶναι ἀνταγωνιστές, ἀσχέτως ἄν ἔχουν καί ἀπό κοινοῦ κάποιες ἐπιχειρήσεις. Ἡ ἰδεολογία λοιπόν καί τό Ἰσραήλ ἔπαιξαν κυρίαρχο ρόλο στή δημιουργία συνθηκῶν πολέμου.
- Παρότι τό Ἰράκ εἶναι μία τόσο πρόσφατη τραγωδία, βλέπουμε νά μεθοδεύεται ἡ ἐπανάληψή του στό Ἰράν. Τό περίεργο εἶναι ὅτι δυνάμεις οἱ ὁποῖες ἀντιστάθηκαν στό «Σόκ καί Δέος» (Ε.Ε., Ρωσία, Κίνα) δείχνουν νά συνηγοροῦν στίς ἀπειλές κατά τοῦ Ἰράν, νομιμοποιώντας τήν ἐπιθετικότητα τῆς Οὐάσινγκτον, ἀκόμη καί κόντρα στά συμφέροντά τους.
- Νομίζω ὅτι ὑπῆρξε τεράστια πίεση ἀπό τίς ΗΠΑ καί τούς σιωνιστές. Ἡ Κίνα θέλει νά διατηρήσει τίς ἐμπορικές καί ἐπενδυτικές σχέσεις της μέ τίς ΗΠΑ, ἡ Ρωσία θέλει νά μπεῖ στό ΠΟΕ, νά διατηρήσει τίς διπλωματικές καί οἰκονομικές σχέσεις της μέ τήν Εὐρώπη, κι ἔτσι ὑποχώρησαν πιστεύοντας ὅτι μποροῦν νά ἱκανοποιήσουν τίς ΗΠΑ ἐγκρίνοντας ψηφίσματα πού δέν ἔχουν οἰκονομικές ἤ στρατιωτικές κυρώσεις. Ἡ ἀποφασιστική στιγμή θά εἶναι ὅταν ἡ Οὐάσινγκτον θελήσει νά ἐπιβάλει οἰκονομικές κυρώσεις. Τότε νομίζω οἱ Ρῶσοι θά πρέπει ἤ νά ἀντισταθοῦν ἤ νά σκάσουν. Τό ἴδιο καί οἱ Κινέζοι. Οἱ κυρώσεις θά πλήξουν τίς ρωσοϊρανικές ἐμπορικές συμφωνίες. Ἡ Κίνα ἐπίσης θά πληγεῖ μέ τήν ἀκύρωση τῶν συμφωνιῶν γιά ἀγωγούς φυσικοῦ ἀερίου. Τό Ἰράν εἶναι πρωτεύουσα προτεραιότητα στήν σιωνιστική – ἀμερικανική ἀτζέντα. Ἐδῶ στίς ΗΠΑ βλέπω καθημερινά ὅλα ὅσα ἔρχονται ἀπό τό σιωνιστικό λόμπυ καί σπρώχνουν μέ τρόπο ἀνεύθυνο σέ μιά στρατιωτική ἐπίθεση κατά τοῦ Ἰράν. Τήν ἐπίθεση στό Ἰράν θά πληρώσουν οἱ καταναλωτές βενζίνης σέ ὅλον τόν κόσμο ὅταν τό πετρέλαιο ξεπεράσει τά 100 δολάρια τό βαρέλι, ἀφοῦ οἱ Ἰρανοί μποροῦν νά κλείσουν τά στενά τοῦ Χορμούζ ἀπό τά ὁποῖα περνάει τό 70% τοῦ πετρελαίου τῆς Εὐρώπης καί τό 25% τῶν ΗΠΑ. Ἔτσι θά πληγεῖ βαρειά ἡ οἰκονομία τῶν ΗΠΑ καί τῆς ΕΕ, γιά νά μήν μιλήσουμε γιά τήν Ἀσία.
Καί δέν εἶναι μόνο ἡ οἰκονομική κρίση. Τό Ἰράν δέν θά καθήσει μέ σταυρωμένα χέρια. Ἔχει σημαντικούς συμμάχους στόν ἰρακινό Στρατό, μιλῶ γιά τούς σιίτες. Οἱ Ἀμερικανοί στό Ἰράκ θά δεχθοῦν ἐπιθέσεις ἀπό δεκάδες χιλιάδες ἐθελοντές πού θά προσπαθήσουν νά ὑπονομεύσουν τήν δοσίλογη κυβέρνηση τῆς Βαγδάτης. Ἡ Χεζμπολά στόν Λίβανο θά χτυπήσει τό Ἰσραήλ στά βόρεια σύνορά του καί θά ἔχουμε γενικευμένη σύγκρουση στή Μέση Ἀνατολή. Ὡστόσο, οἱ σιωνιστές στό Ἰσραήλ πιστεύουν ὅτι τό τίμημα θά τό πληρώσουν μόνο οἱ ΗΠΑ καί οἱ ἴδιοι θά ἐπεκτείνουν τήν ἡγεμονία τους στήν περιοχή. Πρόκειται γιά τεράστια ἀνευθυνότητα καί μοῦ θυμίζει τήν ἐπίθεση τῆς ναζιστικῆς Γερμανίας στή Ρωσία, μετά τήν κατάληψη τῆς Δυτικῆς Εὐρώπης. Οἱ ΗΠΑ δέν εἶναι σέ θέση οὔτε ἀεροπορική ἐπίθεση νά ἐξαπολύσουν κατά τοῦ Ἰράν κι ἄν θεωροῦν ὅτι μποροῦν νά περιορίσουν τήν σύγκρουση στόν ἀέρα εἶναι τρελλοί. Τό Ἰράν δέν θά παίξει μέ τούς ὅρους τῶν ΗΠΑ.
- Κύριε καθηγητά, κάτι γιά τήν ἴδια τήν Ἀμερική. Παρότι βλέπουμε τήν προτεραιότητα τῆς σιωνιστικῆς ἀτζέντας, ὑπάρχουν κάποιες τρέχουσες ὑποθέσεις πού δείχνουν ἀντίρροπες δυνάμεις: ἡ ὑπόθεση κατασκοπείας AIPAC – Φράνκλιν, ἡ σύλληψη καί καταδίκη τοῦ Ἀμπράμωφ, ἡ ἀποκάλυψη καί παραίτηση τοῦ Σκοῦτερ Λίμπυ, ἡ μελέτη τῶν Γουώλτ – Μιρσχάιμερ κτλ δείχνουν σάν μάχες ἑνός ἐσωτερικοῦ πολέμου.
- Ναί, μπορεῖτε νά πεῖτε ὅτι ἡ ἀντίσταση στήν αὐξανόμενη δύναμη τοῦ σιωνισμοῦ ἀρχίζει νά ἀναδύεται ἀλλά, κάτι ἐντυπωσιακό, ἡ περισσότερη ἀντίσταση δέν προέρχεται ἀπό τήν Ἀριστερά, γιατί οἱ σιωνιστές τήν ἔχουν φιμώσει στό θέμα τῆς ἰσχύος τους στίς ΗΠΑ καί τῆς κριτικῆς στό Ἰσραήλ. Ἡ Ἀριστερά, εἰδικά ἡ σοσιαλδημοκρατική καί φιλελεύθερη Ἀριστερά τῶν ΗΠΑ εἶναι ἀπολύτως δειλή στό νά ἐγείρει τέτοια ζητήματα, πόσο μᾶλλον νά δράσει σέ σχέση μέ αὐτά. Ἔτσι ἔχουμε παράγοντες στόν κρατικό μηχανισμό, είδικά τό FBI, ἀκόμη καί τήν CIA, μά καί ἀξιωματούχους τοῦ Στρατοῦ νά εἶναι πολύ ἐχθρικοί στή χρήση τῆς ἀμερικανικῆς ἰσχύος πρός ἐξυπηρέτηση τοῦ Ἰσραήλ. Εἶναι πολύ ἐνοχλημένοι ἀπό τήν τεράστια διείσδυση τῆς Μοσάντ στή χώρα καί τήν δυνατότητά της νἀ χαράζει τήν μεσανατολική πολιτική τῶν ΗΠΑ. Ἔχουμε λοιπόν αὐτές τίς ὑποθέσεις, ὅπως τήν δίκη τοῦ Σκοῦτερ Λίμπυ πού εἶναι πρόσωπο – κλειδί τοῦ Τσέινι κι ἀπό τούς κύριους συντελεστές τῆς προπαγάνδας καί τῶν πλαστῶν ντοκουμέντων πού διοχετεύτηκαν πρός τόν Μπούς κι ὁδήγησαν στόν πόλεμο κατά τοῦ Ἰράκ. Ἔχουμε τήν δίκη τοῦ Ἄμπραμωφ πού δικάζεται γιά τήν ἐξαγορά μελῶν τοῦ Κογκρέσου ὄχι μόνο γιά διαφθορά κι ἀπάτες μά καί γιά τήν διοχέτευση ἑκατομμυρίων δολαρίων στό Ἰσραήλ. Ἔχουμε ἐπίσης τήν πολύ σημαντική δίκη δύο πολύ ὑψηλά ἱστάμενων στελεχῶν τῆς AIPAC, κατηγορούμενων γιά κατασκοπεία ὑπέρ τοῦ Ἰσραήλ σέ συνεργασία μέ κατάσκοπο μέσα στό Πεντάγωνο, τόν κ. Φράνκλιν, ὁ ὁποῖος θά καταθέσει ἐναντίον τους.
Ὡστόσο χρειάζεται πολλή προσοχή. Ἡ σιωνιστική ἐπίθεση στά ΜΜΕ εἶναι τεράστια καί ὅλες οἱ μεγάλες ἐφημερίδες θέτουν ἐρωτήματα γιά τήν δίωξη τῶν δύο συνεργατῶν τῆς ἰσραηλινῆς πρεσβείας. Ἡ Οὐάσινγκτον Πόστ ζήτησε τήν ἀπαλλαγή τους ἀπό τίς κατηγορίες καί – κάτι σημαντικό – ὁ δικαστής ἀρχίζει νά ὑποκύπτει στήν σιωνιστική πίεση καί ἀμφισβητεῖ τή νομική βάση τοῦ κατηγορητηρίου κατά τῶν δύο σιωνιστῶν – καθόλου καλός οἰωνός ἐνῷ ἡ ὑπόθεση συνεχίζεται. Ἤδη ἡ ὑπόθεση ἀναβλήθηκε γιά τόν Μάιο καί ἡ πολιτική πίεση ἴσως ὑποχρεώσει τόν δικαστή νά κλείσει τήν ὑπόθεση ἤ νά ἀπορρίψει τό κατηγορητήριο.
- Καί κάτι γιά τήν πολιτική κατάσταση στήν Ἑλλάδα. Γνωρίζετε ὅτι μετά ἀπό δυό δεκαετίες κυριαρχίας τοῦ ΠαΣοΚ ἡ χώρα ἔχει μία συντηρητική κυβέρνηση. Ὁ κόσμος σέ ὅλη τήν Εὐρώπη δείχνει κουρασμένος ἀπό τά μεταλλαγμένα κόμματα τῆς Ἀριστερᾶς. Ἐσεῖς εἴχατε ἔρθει στήν Ἑλλάδα μέ πρόσκληση τοῦ Ἀνδρέα Παπανδρέου μά γρήγορα φύγατε ἀπογοητευμένος.
- Αὐτόν τόν καιρό διαβάζω μία θαυμάσια ἀνάλυση τοῦ διάσημου Βρετανοῦ καθηγητῆ Μάρκ Μαζάουερ γιά τήν περίοδο τῆς γερμανικῆς Κατοχῆς στήν Ἑλλάδα καί τήν Ἀντίσταση. Σέ κάποιο σημεῖο ἀναφερεται ὁ Γεώργιος Παπανδρέου πού ἀρνήθηκε νά συνδεθεῖ μέ ὁποιανδήποτε ὁμάδα ἀντίστασης στούς ναζί, στάθηκε παράμερα καί ἡ μόνη του δραστηριότητα ἦταν ἡ παροχή πληροφοριῶν στίς βρετανικές ὑπηρεσίες. Αὐτή ἡ παράδοση συνεργασίας τῶν Παπανδρέου μέ τόν δυτικό ἰμπεριαλισμό δέν ἔληξε μέ τήν Συμφωνία τῆς Βάρκιζας τό 1944. Ὅταν συναντήθηκα μὲ τόν Ἀνδρέα Παπανδρέου τό 1976 στή Ρώμη, μοῦ εἶπε πολλά. Μέ κάλεσε νά παραδώσω σεμινάρια μαρξισμοῦ σέ στελέχη τοῦ ΠαΣοΚ. Στήν πραγματικότητα ἔκανα σεμινάρια μαρξισμοῦ στόν ἴδιον – ἰδιαίτερα μαθήματα! – καί ὀφείλω νά πῶ ὅτι δέν εἶχα μεγάλη ἐπιτυχία. Τόν Δεκέμβρη τοῦ 1981 μέ κάλεσε μετά τήν ἐκλογική του νίκη νά μιλήσουμε γιά θέματα κυβερνητικά. Μιλήσαμε γιά τήν περίπτωση τοῦ Ἀλλιέντε, γιά τό ζήτημα τοῦ κράτους, κτλ. Δέν ἤμουν ἀπολύτως ἱκανοποιημένος ἀλλά ἤλπιζα ὅτι θά δημιουργήσει συνθῆκες εὐνοϊκές γιά τήν Ἀριστερά, τά συνδικάτα καί τόν μαζικό ἀγώνα. Ἔτσι συμφώνησα νά ἀναλάβω τήν διεύθυνση τοῦ Κέντρου Μεσογειακῶν Μελετῶν καί ἐπίσης νά εἶμαι προσωπικός του σύμβουλος σέ θέματα διεθνῶν σχέσεων. Ὅσο ἤμουν στήν Ἑλλάδα λειτούργησα ὡς πολιτικός σύμβουλος καί δημιουργήσαμε προγράμματα γιά συνδικαλιστικά στελέχη στή ΔΕΗ, στή μεταλλοβιομηχανία, κτλ. Τό 1983 τό 70% τῆς Ἑλληνικῆς βιομηχανίας ἦταν ὑπερχρεωμένη στό Κράτος. Παρότι ὁ Παπανδρέου εἶχε μιά πλειοψηφία 60% στό Κοινοβούλιο, συνυπολογίζοντας τό ΚΚΕ, ἀρνήθηκε ὁποιαδήποτε νομοθετική πρωτοβουλία γιά κοινωνικοποίηση αὐτῆς τῆς ὑπερχρεωμένης ἰδιωτικῆς βιομηχανίας. Ὅταν τόν ρώτησα γιατί, μοῦ εἶπε «οἱ ἐργάτες θά διαλύσουν τίς βιομηχανίες». Τοῦ ἀπάντησα ὅτι οἱ βιομήχανοι τίς εἶχαν ἤδη διαλύσει, καί χειρότερα δέν γινόταν, ἄλλωστε ἔτσι θά δινόταν κι ἕνα περιεχόμενο στό σύνθημά του γιά «κοινωνικοποίηση». Μοῦ ἀπάντησε «νά περιμένουμε νά λήξει ἡ οἰκονομική κρίση καί τότε νά προχωρήσουμε». Εἶπα «ἔχουμε τήν οἰκονομική κρίση πού ἐπέτρεψε τήν ἐκλογή σου». Ἔγιναν κάποια βήματα: στούς χαμηλούς μισθούς, στήν Ὑγεία, στά Πανεπιστήμια, κυρίως στήν ἀτμόσφαιρα γιά κοινωνική αὐτοοργάνωση, εἰδικά τό 1983. Γρήγορα ὅμως κατάλαβα ὅτι μέ τόν Παπανδρέου δέν θά γινόταν καμμία κοινωνικοποίηση στήν Οἰκονομία. Ἀνακάλυψα ὅτι παρά τίς συζητήσεις μας, τίς ὁποῖες παρακολουθοῦσε μέ τό σημειωματάριο στό χέρι, τήν ἑβδομαδιαία συνάντησή μας ἀκολουθοῦσε ἐκείνη μέ τόν Ἀμερικανό πρέσβη μέ τόν ὁποῖον συζητοῦσε τήν πολιτική του ἀτζέντα. Χρησιμοποιοῦσε πολλές ἀπό τίς ἰδέες πού κουβεντιάζαμε ὡς ἀριστερό καμουφλάζ στήν ἀρχόμενη δεξιά στροφή του. Σκέφτηκα ὅτι ἀφήνοντας κατά μέρος τόν σοσιαλισμό θά μπορούσαμε νά προωθήσουμε τούς κοινωνικούς ἀγῶνες. Κι αὐτό ὅμως ἔφτασε στά ὅριά του στίς ἀρχές τοῦ 1984. Εἶδα ὅτι τό ἐργατικό κίνημα χειραγωγεῖτο ἀπό τούς ἡγέτες τοῦ ΠαΣοΚ στή ΓΣΕΕ πού εἶχε χάσει τήν αὐτονομία της καί ἦταν περισσότερο ἱμάντας μετάδοσης τῆς κυβερνητικῆς πολιτικῆς. Ἀριστεροί ἡγέτες στά συνδικάτα πιέζονταν ἀπό τό κόμμα. Εἶχα συζητήσεις μέ τόν Φλωράκη πού μέ ρώτησε τή γνώμη μου γιά τόν Παπανδρέου καί τοῦ ἀπάντησα μέ εἰλικρίνεια ὅτι εἶναι ἕνας ἀξιόπιστος σοσιαλδημοκράτης πού ὅμως κάποια στιγμή θά στρίψει δεξιά. Τό 1984 ὁ Παπανδρέου βρισκόταν σέ διαβουλεύσεις μέ τό Διεθνές Νομισματικό Ταμεῖο καί ὑπέγραψε μυστική συμφωνία γιά περιοριστική πολιτική ἀμέσως μετά τίς ἐκλογές τοῦ 1985. Ἀμέσως μέ τήν ἐφαρμογή τῆς πολιτικῆς αὐτῆς ὁ ἴδιος ὁ Παπανδρέου ἔδιωξε ἀπό τό κόμμα τούς συνδικαλιστές πού διαφώνησαν μέ τήν νέα πολιτική. Τότε παραιτήθηκα στέλνοντάς του μία ἐπιστολή στήν ὁποία κατέληγα λέγοντας ὅτι τό κοινωνικό κίνημα στήν Ἑλλάδα εἶναι πολύ μεγαλύτερο ἀπό ὁποιοδήποτε ἄτομο. Συμπερασματικά ἔβλεπα νά κινεῖται σέ πορεία μέ ζίγκ ζάγκ μά πρός τά δεξιά.
- Γνωρίζετε βέβαια ὅτι τό ΠαΣοΚ ἐκείνων τῶν ἡμερῶν ἦταν πολύ ἀριστερό σέ σχέση μέ τό σημερινό τῶν Κώστα Σημίτη – Γιώργου Παπανδρέου. Τί γνώμη ἔχετε σχετικά;
- Ὅσον ἀφορᾶ τόν Γιῶργο Παπανδρέου, ἡ εἰκόνα πού ἀποκόμισα ἦταν ὅτι πρόκειται γιά μιά πολύ ἀδύναμη προσωπικότητα, μέ ἀπόλυτη ἄγνοια σέ ὁλόκληρα ζητήματα ἀναφορικά μέ τόν ἰμπεριαλισμό καί πολύ συνδεδεμένος μέ τόν φιλελευθερισμό. Ὅμως ὁ μεγαλύτερος ἀνταγωνιστής μου ὅσο ἤμουν στήν Ἑλλάδα ἦταν ὁ τότε ὑπουργός Γεωργίας κ. Σημίτης. Σέ συνάντησή μας στό γραφεῖο του διαφωνήσαμε γιά τό ἄν ἡ Ἑλλάδα εἶναι ἐξαρτημένη χώρα – ὅπως ἐγώ ὑποστήριζα – καί συγκρίσιμη μέ τίς χῶρες τοῦ Τρίτου Κόσμου, καί ἀντέτεινε ὅτι ἡ Ἑλλάδα εἶναι μιά εὐρωπαϊκή χώρα μέ στρατηγικό συμφέρον τήν ἐνσωμάτωσή της στήν δυτική Εὐρώπη, κτλ. Τοῦ εἶπα ὅτι ἄν μοῦ βρεῖ μία δυναμική μεγάλη ἑλληνική βιομηχανία, ἄν μοῦ δείξει Εὐρωπαίους πού νά θέλουν συνεργασία μέ ἑλληνικές κρατικές ἐπιχειρήσεις καί νά συνδιαμορφώνουν στρατηγική ἀνάπτυξης σέ μιά βάση ἰσότητας, θά συμφωνοῦσα. «Ἀπό τή στιγμή πού τή χὠρα τήν ἐκμεταλλεύονται οἰκονομικά οἱ ξένοι σέ συνεργασία μέ τήν ντόπια ὀλιγαρχία, τό σχῆμα σας δέν ἔχει σχέση μέ τήν πραγματικότητα», τοῦ εἶπα. Μοῦ ἦταν ξεκάθαρο πώς ὁ Σημίτης ἡγεῖτο τῆς δεξιᾶς πτέρυγας τοῦ ΠαΣοΚ, μέ προσανατολισμό στήν νατοϊκή – ἀμερικανικοευρωπαϊκή ἔνταξη, παρά τά μακροπρόθεσμα στρατηγικά προβλήματα μιᾶς τέτοιας ἐπιλογῆς γιά μιά ὑπανάπτυκτη χώρα σάν τήν Ἑλλάδα.
Γιά ἕνα διάστημα προσπάθησα νά δουλέψω μέ μιά μικρή ὁμάδα πρώην συνδικαλιστῶν (Πιπεργιᾶς, Κοκκινοβασίλης…) καί τόν πρώην ὑπουργό Οἰκονομίας Γ. Ἀρσένη (πῆγα στό ἱδρυτικό συνέδριο τοῦ κόμματός του). Ὅμως ὁ Ἀρσένης ἦταν μετά βίας ἕνας κεϋνσιανός καί ἀπό τούς συνδικαλιστές κανένας δέν εἶχε ἡγετική φυσιογνωμία, δέν εἶχαν ἰδέα γιά τά περί ἵδρυσης κόμματος καί οἱ περισσότεροι γύρισαν στό ΠαΣοΚ μέ σκυμένο τό κεφάλι.
Τό ΠαΣοΚ ἔκτοτε κινήθηκε στήν κατεύθυνση πού ἔδειξε ὁ Σημίτης, μάλιστα πολύ πέρα ἀπό τήν σοσιαλδημοκρατία, στή φιλελεύθερη ἀτζέντα, ἀκολουθώντας τήν πορεία τῶν ἄλλων σοσιαλδημοκρατικῶν κομμάτων τῆς Ἰσπανίας, τῆς Πορτογαλίας, τῆς Ἰταλίας, τῆς Γαλλίας. Γιά νά φτάσουμε στόν Γιῶργο Παπανδρέου πού ἐνσαρκώνει τά χειρότερα χαρακτηριστικά αὐτῆς τῆς ἱστορίας. Ἕνας ἡγέτης ἄκρως συνδεδεμένος μέ τίς ΗΠΑ, ὅπως ὁ παπποῦς του. Συνεργάστηκαν μέ τούς Ἀμερικανούς, εἶναι ὑπεύθυνοι γιά τήν παράδοση τοῦ Ὀτζαλάν στήν Ἀφρική, πολύ βαθειά μπλεγμένοι στήν ὑπονόμευση τῆς θέσης τῆς Κύπρου καί στόν βομβαρδισμό τῆς Γιουγκοσλαβίας τή στιγμή πού ὁ ἑλληνικός λαός ἦταν σέ ποσοστό 95% ἐναντίον τῆς πολιτικῆς αὐτῆς.
Μποροῦμε λοιπόν συμπερασματικά νά ποῦμε ὅτι ἀπό τόν καιρό πού ἤμουν ἐγώ ἐκεῖ, τό ΠαΣοΚ ἐξελίχτηκε ἀπό μιά λαϊκιστική πολιτική τῶν 80 σέ ἕνα φιλελεύθερο κόμμα καί μεταλλάχθηκε περαιτέρω σέ πελάτη τοῦ ἰμπεριαλισμοῦ, μέ βαθειές, πολύ ἐκτεταμένες ρίζες στήν διαφθορά. Νομίζω ὅτι πέρα ἀπό τήν δεξιά στροφή τοῦ ΠαΣοΚ εἶναι ἡ βαθειά διαφθορά, εἰδικά τό πρότζεκτ τῶν Ὀλυμπιακῶν Ἀγώνων πού δημιούργησε μία οἰκονομική ἔρημο πού θά βαρύνει τήν Ἑλλάδα γιά πολλά χρόνια. Ἦταν μιά βαθειά ἠθική ἐκφύλιση πού ἔφερε πίσω τήν δεξιά Νέα Δημοκρατία. Σκεφθεῖτε τό 1981 ὅταν ἡ Δεξιά ἔχασε τίς ἐκλογές, ἦταν ἀπολύτως χωρίς ἠθικό, πολύ ἀδύναμη καί μειοψηφική. Τό ΠαΣοΚ ἦταν πού τῆς ἐπέτρεψε νά ἀνασυγκροτηθεῖ καί νά ξανακερδίσει ἐφόσον δέν ἄγγιξε τήν βάση τῆς Οἰκονομίας καί τῶν ΜΜΕ. Τό ΠαΣοΚ σήμερα εἶναι νομίζω αὐτό πού ἔλεγε ὁ Γεώργιος Παπανδρέου: ὀ ἀρχηγός καί οἱ πελάτες.
- Βλέπετε νά ὑπάρχει ἐλπίδα γιά τόν ἑλληνικό λαό πού δείχνει νά μήν ἔχει καμμία ἐπιλογή τόσο στόν τομέα τῆς Οἰκονομίας ὅσο καί τῶν διεθνῶν σχέσεων;
- Ἐλπίδα γιά μένα στήν Ἑλλάδα τοῦ σήμερα εἶναι οἱ ἀπεργιακές κινητοποιήσεις, οἱ νέοι, ἡ νέα γενιά τῶν διανοουμένων, τά διεθνῆ κινήματα ἀλληλεγγύης, κάποιες δράσεις τῶν μικρῶν κομμάτων τῆς Ἀριστερᾶς. Νομίζω ὅτι ὑπάρχει ἕνα μεγάλο ὑπόγειο ρεῦμα, ὅμως τό πρόβλημα εἶναι ὁ κατακερματισμός, κάτι πού βλέπω καί στήν Λατινική Ἀμερική καί ἀλλοῦ. Ἄν μπορεῖτε νά ἐπανενώσετε ὅλα τά ἀριστερά κινήματα, τά κοινοτικά ραδιόφωνα καί τά τοπικά ΜΜΕ, τήν Ἀριστερά τῆς ἀλληλεγγύης καί τοῦ συνδικαλισμοῦ, σέ ἕνα ἐθνικό μέτωπο, νομίζω ὅτι θά μποροῦσατε νά ἔχετε ἕνα 25% τοῦ ἐκλογικοῦ σώματος κι ἕναν πρωταγωνιστή στήν κοινωνική προοπτική τῆς χώρας. Εἶναι μία πρόκληση στήν ὁποία ἡ ἴδια ἡ Ἀριστερά πρέπει νά ἀπαντήσει στό ἄμεσο μέλλον.
none
