Κάτι ἐπετειακὸ εἶπα νὰ γράψω σήµερα, ἀγαπητοὶ µου φίλοι, γιὰ νὰ τιµήσω κι ἐγὼ τὰ ἡµέτερα Ἐλευθέρια (ποὺ γιορτάσαµε πρὶν λίγες µέρες) καὶ γιὰ νὰ ξεφύγω βεβαίως καὶ λίγο ἀπὸ τὰ συνήθη παρακµιακὰ θέµατα µὲ τὰ ὁποῖα ἀσχολοῦµαι…

Περὶ µπέλας Γκιουµουλτζίνας πάλι λοιπὸν ὁ λόγος, ἀλλὰ αὐτὴ τὴ φορὰ 90 χρόνια πρίν! Γκιουµουλτζίνα θὰ τὴν λέω σήµερα, γιὰ νὰ εἴµαστε καὶ στὸ πνεῦµα τῆς ἐποχῆς (καθὼς ἔτσι τὴν ἔλεγαν τότε) καὶ ἐλπίζω καὶ νὰ µὴ κατηγορήσει κανεὶς ντόπιος ἀνιστόρητος βλὰξ ὅτι χρησιµοποιῶ τούρκικες λέξεις, γιὰ νὰ µὴν χρειαστεῖ καὶ νὰ τοῦ πῶ δηλαδὴ ὅτι πρόκειται ἁπλῶς γιὰ τὴν παρεφθαρµένη τουρκικὴ ἀπόδοση τῆς βυζαντινῆς ὀνοµασίας (Κουµουτζηνά) τοῦ φρουρίου ποὺ ὑπῆρχε ἐδῶ ἀπὸ τὰ τέλη τοῦ 4ου αἰ. Καὶ εἰρήσθω ἀσφαλῶς ἐν παρόδῳ ὅτι πρόκειται ἀκριβῶς γιὰ τὸ ἴδιο φρούριο ποὺ ἄντεξε περιπέτειες καὶ περιπέτειες ἐπὶ 15 αἰῶνες (χώρια τὴ µοιραία φθορὰ τοῦ πανδαµάτωρος), ἀλλὰ ὄχι βεβαίως καὶ τὴν ἐσχάτη ἐπιδροµὴ τῶν Κοµοτηνέζων Καφρο-µαορὶ τῶν ἀρχῶν τῆς δεκαετίας τοῦ ’50, ποὺ γκρέµισαν µεγάλο του µέρος, γιὰ νὰ φτιάξουν δρόµους καὶ σπίτια, µὲ ἀποτέλεσµα σήµερα µόνο δυὸ ἀντικρυστὰ ὑπολείµµατα νὰ ἔχουν ἀποµείνει, ἐνῶ τὸ ὑπόλοιπο πῆγε καλιά του. Πάει αὐτό, πᾶµε παρακάτω…

Βρισκόµαστε λοιπὸν στὰ 1919. Οἱ Βούλγαροι, ποὺ παρότι εἴχανε φάει ἕνα πρᾶµα νὰ (µετὰ συγχωρήσεως) τὸ 1913 ἀπὸ τὸν ἑλληνικὸ Στρατὸ στὸν Β΄ Βαλκανικὸ Πόλεµο, εἶχαν κρατήσει ὡστόσο τὴ Δυτικὴ Θράκη (Συνθήκη Βουκουρεστίου γάρ), µόλις ἔχουνε φάει καὶ νέα παπάρα (ἔ, ἄµα δὲν σὲ θέλει…) στὸν Α΄ Παγκόσµιο Πόλεµο («συµπαθέστατος αὐτὸς ὁ βασιλιὰς Φερδινάνδος, Μαρίκα»)! Μπαίνουνε λοιπὸν οἱ δυνάµεις τῆς Ἀντὰντ (µαζὶ κι ὁ ἑλληνικὸς Στρατός) καὶ τοὺς λένε, ἄιντε ἀγόρια µου, ὅτι ρηµάξατε, ρηµάξατε ἕξι χρόνια τώρα, τὸν ποῦλο σιγά-σιγά! Ἔλα ὅµως ποὺ οἱ Σύµµαχοι στρογγυλοκάθισαν στὴ Θράκη καὶ δὲν φαινότανε πὼς εἶχαν ὁπωσδήποτε σκοπὸ νὰ τὴ δώσουν στὴν Ἑλλάδα – χώρια ποὺ ὁ Βενιζέλος εἶχε βγάλει τὴ χώρα στὸν Μεγάλο Πόλεµο, χωρὶς νὰ ἔχει στὰ χέρια του (πέραν ἀορίστων ὑποσχέσεων) ἀπολύτως καµµία δέσµευση καὶ ἐγγύηση γιὰ ἐδαφικὰ κέρδη! Τὸ ρίσκαρε ὅµως γιὰ µία ἀκόµη φορά, ποντάροντας στὸ κῦρος ποὺ εἶχε στὰ διεθνῆ φόρα καὶ µυρίζοντας µὲ τὸ πολιτικό του ἔνστικτο τὶς διεθνεῖς συγκυρίες, ὡς πολιτικὸς µ’ ἀρχ… ποὺ ἤτανε (καὶ ὄχι βεβαίως ἀρχ… πολιτικὸς – καὶ γιὰ νὰ µὴν παρεξηγηθῶ, δηλῶ ἐκ τῶν προτέρων ὅτι πᾶς συνειρµὸς µὲ πρόσωπα τῆς σηµερινῆς πραγµατικότητας τυγχάνει ἀποκύηµα τῆς στραβῆς σας καὶ καχύποπτης κεφάλας, ἐγὼ ΔΕΝ εἶπα τίποτα)! Φυσικὰ θὰ διευκρινίσω ὅτι µιλᾶµε γιὰ τὸν µεγάλο Βενιζέλο τῆς πρώτης περιόδου, ὥς τὸν Αὔγουστο τοῦ 1920, ποὺ ἔπιανε σκ… καὶ τὰ ἔκανε χρυσάφι! ΔΕΝ µιλᾶµε γιὰ τὸν µεταλλαγµένο, φαιδρὸ καὶ ξεφτιλισµένο ἀνθυπο-ἡγετίσκο τῆς περιόδου 1923-1932! Πάει κι αὐτό…

Τὸν Νοέµβρη τοῦ ’19 λοιπὸν ἡ Δυτικὴ Θράκη µετατρέπεται σὲ διεθνὴ ζώνη µὲ πρωτεύουσα τὴ Γκιουµουλτζίνα (τί διάολο, οὔτε ἡ Μοσούλη νὰ ’µασταν), κατάσταση ποὺ παραµένει καὶ µετὰ τὴ συνθήκη τοῦ Νεϊγύ, µὲ τὴν ὁποία οἱ Βούλγαροι παραιτοῦνται καὶ ἐπίσηµα ἀπὸ τὴν περιοχή. Τὰ πράγµατα ὅσον ἀφορᾶ τὸ µέλλον τοῦ τόπου, εἶναι ἐντελῶς στὸν ἀέρα, ἀκόµη καὶ µετὰ τὸ ναυάγιο τῶν ἀµερικάνικων πιέσεων γιὰ ἐπιστροφή της στὴ Βουλγαρία (καὶ µόλις θαυµάσατε βεβαίως καὶ τὸ πόσο φιλέλληνες ἤτανε ἀπὸ τότε ἀκόµη)! Ὑπῆρχαν ὅµως τὴ στιγµὴ ἐκείνη δυὸ unpectable µοῦρες στὴν ἑλληνικὴ πλευρά. Ἡ µία ἤτανε βεβαίως ὁ Βενιζέλος, ποὺ ἔτρωγε τὰ λυσσιακὰ του στὸ Παρίσι γιὰ νὰ µεταστρέψει τὸν διεθνὴ παράγοντα. Ἡ δεύτερη ἦταν ὁ ἐκπρόσωπος τῆς Ἑλλάδας στὴ «Διασυµµαχικὴ Θράκη». Τὸ ὄνοµά του, Χαρίσιος Βαµβακᾶς…

Τὴ στιγµὴ ποὺ ὁ Βαµβακᾶς φτάνει στὴ Γκιουµουλτζίνα, ἡ πόλη εἶναι πίτα στοὺς κατασκόπους (ὅπως δηλαδὴ ἤδη καταλάβατε, µιὰ ζωὴ περὶ ρουφιανοφωλιᾶς πρόκειται), ἂν καὶ βεβαίως τριπλοπράκτορες ἀκόµη δὲν ὑπάρχουν, οὔτε καὶ ἑλληνόφωνοι πεολείχοντες σκατοτζουτζέδες ἐκσυγχρονιστὲς καὶ τροµαγµένα θρακέζικα δηµαρχίδια (µὰ τί πρωτόγονα χρόνια, Θεὲ µου!) Ὑπάρχουν ὅµως µπόλικοι Βούλγαροι (ποὺ ἡ ἐθνική τους ψύχωση περὶ ἐξόδου στὸ Αἰγαῖο τοὺς ἔχει κόψει, ὡς γνωστόν, ἀπὸ τὸ 1878 καὶ ἑξῆς τὴν ὁµαλὴ ἐκσπερµάτιση καί, ὅσο σκέφτονται τὰ σύνορα νὰ εἶναι στὰ βουνὰ τῆς Ροδόπης κι ὄχι µεταξὺ Νέστου καὶ Δεδέαγατς – σ.σ. τὸ µετέπειτα κλεινὸν γκατζολο-ἄστυ – ὅλο καὶ πιὸ πολὺ τὸ τραβᾶνε τὸ ξασµένο βουλγάρικο µαλλί τους), ἐνῶ στὴν πόλη κατοικοεδρεύει ἀκόµη ὁ hard rock πυρήνας τοῦ λεγόµενου Τουρκοθρακικοῦ Κοµιτάτου, ποὺ εἶναι τὰ πλέον σκληροπυρηνικὰ στοιχεῖα τοῦ Νεοτουρκισµοῦ (εἴπατε τίποτα;). Ὅλοι αὐτοὶ – γιὰ τοὺς δικούς τους λόγους ὁ καθένας – τὴν πέφτουνε στὸν Γάλλο στρατηγὸ Σαρπὺ καὶ τοὺς λοιπούς της Γαλλικῆς Διοίκησης, µὲ στόχο νὰ τοὺς γλυκάνουνε µὲ τὴν ἰδέα τῆς µόνιµης αὐτονόµησης τῆς Θράκης, ὑπὸ γαλλικὴ ἀρχικὰ προστασία (καὶ µὲ ποιά προστασία …τελικά, καταλαβαίνετε!).

Τί ἔκανε τώρα ὁ Βαµβακᾶς; Προσέξτε: 1) Κατάφερε νὰ κερδίσει ἀµέσως τὴν ἐµπιστοσύνη τοῦ Σαρπὺ καὶ νὰ ἀναλάβει τὸν ρόλο τοῦ Ὕπατου Ἁρµοστῆ. 2) Κέρδισε τὴν ἐκτίµηση τῶν περισσότερων Γάλλων καὶ ἀπέκτησε οὐσιαστικὰ τὸν ἔλεγχο τοῦ γαλλικοῦ Γραφείου Πληροφοριῶν, ὅπου σύντοµα ἔκοβε καὶ ἕραβε, ἀποµονώνοντας µέχρι καὶ τοὺς Γάλλους ἀξιωµατούχους ποὺ εἶχαν ἀνθελληνικὰ αἰσθήµατα. 3) Πῆρε καὶ ἀπέδωσε καὶ πάλι πρὸς χρῆσιν ἑλληνικὰ σχολεῖα καὶ ἐκκλησίες. 4) Μὲ µιὰ σειρὰ ἐνεργειῶν κέρδισε τὴ φιλία τῶν ἁπλῶν ἀνθρώπων τῆς µουσουλµανικῆς πλευρᾶς. 5) Διεµβόλισε µέχρι καὶ τοὺς κύκλους τοῦ Τουρκικοῦ Κοµιτάτου, κερδίζοντας τὴν ἐκτίµηση πολλῶν ἐπιφανῶν µελῶν του καὶ πείθοντάς τους ὅτι τὸ συµφέρον τους εἶναι ἡ ἕνωση τῆς Θράκης µὲ τὴν Ἑλλάδα (ἔ, ἐντάξει, ἀναµφίβολα βοήθησε καὶ τὸ ὅτι ΣΥΡΙΖΑ τότε ἀκόµη δὲν ὑπῆρχε) καὶ 6) Ξεπάτωσε τὴ βουλγάρικη ρουφιανοσύναξη, µὲ συνεχεῖς συλλήψεις καὶ ἀπελάσεις, καὶ ἀντικατέστησε µὲ Ἕλληνες πολλὲς θέσεις στὶς δηµόσιες ὑπηρεσίες ποὺ ὡς τότε κατεῖχαν οἱ Βούλγαροι (ὄχι βεβαίως ὅλες, µιά καὶ, ὅπως παραπονιόταν σὲ ὑπόµνηµά του πρὸς τὸν Βενιζέλο τὸν Γενάρη τοῦ ’20, τὸ ἐκεῖθεν τοῦ Νέστου ἑλλαδικὸ δηµόσιο, ἐξ ἀδηρίτου καλπαζανιᾶς ὁρµώµενον, δὲν τοῦ ἔστειλε ὅσους ὑπαλλήλους εἶχε ζητήσει – γιὰ νὰ ἀποδειχθεῖ φυσικὰ γιὰ µία ἀκόµη φορὰ ὅτι τὰ δυὸ πιὸ ἀνίκητα πράγµατα στὸ Σῦµπαν, ἀπὸ τὸ Big Bang καὶ µετά, εἶναι ἡ βλακεία καὶ τὸ ἑλλαδικὸ δηµόσιο)! Σὲ πόσον καιρὸ τώρα τὰ ἔκανε ὅλα αὐτά; Μέσα σὲ 6 µῆνες! Αὐτὸ ὄχι µόνο ὡς φόρος τιµῆς γι’ αὐτὸν τὸν µεγάλο πολιτικὸ (ποὺ κανονικὰ θὰ ἔπρεπε τουλάχιστον 30 δρόµοι στὴν Κοµοτηνὴ καὶ ὅλες οἱ πλατεῖες νὰ ἔχουν τ’ ὄνοµά του), ἀλλὰ καὶ ὡς ἐµψυχωτικὸν πρὸς ἐνίους κιοτῆδες, γιὰ τὸ τί µπορεῖ νὰ κάνει ἀκόµη καὶ ΕΝΑΣ, ἄν ἔχει πάθος, µυαλὸ καὶ µέθοδο! Καὶ ἔτσι, ὅταν ἀπέδωσε τελικὰ καρποὺς καὶ ἡ σκληρὴ διπλωµατικὴ µάχη τοῦ Βενιζέλου καὶ οἱ Σύµµαχοι ἐπέτρεψαν στὸν ἑλληνικὸ Στρατὸ νὰ µπεῖ στὴν πόλη, στὶς 14 Μαΐου 1920, τὸ ἔδαφος γιὰ τὴν ὁµαλὴ ἐνσωµάτωση εἶχε πιὰ προλειανθεῖ…

Λοιπόν, ἀπὸ µένα αὐτὰ γιὰ σήµερα! Μόλις διαβάσατε ἕνα µικρὸ ἀφιέρωµα γιὰ τὰ 89 χρόνια ἀπὸ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Θράκης. Τώρα βέβαια, µὲ τοὺς ἄχρηστους ποὺ µᾶς κυβερνᾶνε (ἢ ποὺ θέλουν νὰ µᾶς κυβερνήσουνε) ἐγὼ τί ἄλλο πιὰ νὰ πῶ; Ὁ Θεὸς νὰ δώσει νὰ κλείσουµε αἰώνα…