Ἐπανερχόμαστε ἀγαπητοί μας φίλοι στήν γραμματική μας ἐνημέρωση, πού θά σᾶς ἐξοικειώσει μέ τίς νέες τάσεις τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας. Ὡς γνωστόν ἡ κοινωνία ἀλλάζει, ὁπότε ἀλλάζει παραλλήλως καί ἡ ἐκφραστική της. Ξεχάστε λοιπόν γιά λίγο τήν καθημερινή ρουτίνα, τί χρωστᾶτε ἤ τί ἄλλο κακό σᾶς περιμένει, καί προσέξτε τό μάθημά μας.

Read the rest of this entry…

Προσπαθώντας νά συμβάλουμε, στό μέτρο τῶν δυνατοτήτων μας, στήν καλλιέργεια τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, προσφέρουμε σήμερα μερικές ἀσκήσεις γραμματικῆς, ὅπως καί παλιότερα τό εἴχαμε ξανακάνει. Ἔκτοτε βέβαια ἀμελήσαμε τό καθῆκον μας αὐτό ἀλλά ἐπανερχόμαστε γιά νά ἐπανορθώσουμε, χρησιμοποιώντας ἁπλά παραδείγματα ὥστε νά εἶναι κατανοητά ἀπό ἄτομα κάθε πνευματικοῦ ἐπιπέδου. Δῶστε λοιπόν προσοχή στά παρακάτω καί μήν κοιτᾶτε ἔξω ἀπό τό παράθυρο (καί βγάλτε τό δάχτυλο ἀπό τή μύτη):
   Ξεκινᾶμε μέ τά μέρη τοῦ λόγου καί δή μέ τά οὐσιαστικά. Ὅλοι ξέρετε παραδείγματα οὐσιαστικῶν, γιαυτό θά σᾶς δώσουμε ἕνα ἀντιπαράδειγμα ὅπου δέν θά περιέχεται τίποτε τέτοιο: Ὁ λόγος τοῦ πρωθυπουργοῦ συγκίνησε τό ἀκροατήριο. Στήν ἀντιφώνησή του ὁ δήμαρχος τόν εὐχαρίστησε καί ὑπογράμμισε τό ἐνδιαφέρον τῆς κυβέρνησης γιά τήν περιοχή καί τήν ἀνάπτυξή της. Βρήκατε τίποτε οὐσιαστικό; Ὅλα εἶναι ἐντελῶς ἀνούσια! Προσπαθῆστε τώρα καί σεῖς νά γράψετε ἀνάλογα παραδείγματα χρησιμοποιώντας τίς λέξεις «σοσιαλιστής», «κεντροαριστερά», «φοιτητικό κίνημα» καί «συνδικαλιστικοί φορεῖς».
Περνᾶμε τώρα στά ἀνώμαλα οὐσιαστικά. Θά ξεκινούσαμε ἀπό τά ἀνώμαλα κατά τό γένος ἀλλά θά μᾶς κατηγορήσουν γιά ὁμοφοβικούς, ὁπότε προχωρᾶμε στά ἑτερόκλιτα: ὁ πρεσβευτής – οἱ πρέσβεις, ὁ τουρκοπρόξενος – οἱ ἑλληνοτζουτζέδες, ὁ γιωργανδριανόπουλος – οἱ ἀμερικανοτσολιάδες. Νομίζω ἔγινε σαφές…
Καί συνεχίζουμε μέ τά ἑτερόκλητα: ὁ ὑπουργός – ἡ ἠθική, ὁ δημοσιογράφος – ἡ τιμιότητα, ὁ τραπεζίτης – ἡ κοινωνία, ὁ Παναθηναϊκός – τό πρωτάθλημα Ἑλλάδος. Φτιάξτε τώρα δικά σας ζευγάρια μέ τίς λέξεις «βουλευτής», «τηλεπαρουσιαστής», «βιομήχανος» ἀφενός καί «παραγωγή», «ἐπάρκεια» καί «μόρφωση» ἀφετέρου.
Καί μπαίνοντας στά ἐπίθετα, ξεκινᾶμε μέ τούς βαθμούς τῶν ἐπιθέτων καί μάλιστα στά ἀνώμαλα παραθετικά. Π.χ. αἰσχρός – κομματικός – ὑπερκομματικός, κλέπτης – σύμβουλος Περιφέρειας – ἐκδότης, βλάξ – Μπούς – Μπούς (πιό βλάξ δέν γίνεται). Γράψτε τώρα παραθετικά γιά τά ἐπίθετα «τεμπέλης», «καλπαζάνης», «τενεκές», παρακαλῶ χωρίς νά ἐμπλέξετε τή συμπαθή τάξη τῶν δημοσίων ὑπαλλήλων. 
Σέ προηγούμενο μάθημα παρουσιάσαμε τά πάθη τῶν φθόγγων (ἀποβολή, ἀνάπτυξη, μετάθεση, ἀνομοίωση, κτλ). Σήμερα θά ἀπαριθμήσουμε τά πάθη τῶν κομμάτων: ἀχρηστία, φλυαρία, ρουσφετολογία, σιμωνία, πατριδοκαπηλεία, μετριοκρατία, φατριασμός, παρασιτισμός.
Καί κλείνουμε μέ χρόνους καί ἐγκλίσεις τῶν ρημάτων, χρησιμοποιώντας  μερικά παραδείγματα χάριν μιᾶς πληρέστερης κατανόησης.
Πολιτικός ἀόριστος: Ὁ ὑπουργός διαβεβαίωσε ὅτι ἡ συμφωνία ὑπογράφτηκε (τίποτα, φυσικά, δέν ἔχει γίνει ἀλλά κάτι πρέπει νά ποῦμε στούς χαχόλους).
Ἐκλογικός ἐνεστώς: Οἱ μελέτες ὁλοκληρώνονται καί τό ἔργο ξεκινάει (εἴμαστε ἀκόμα στήν προεπιλογή τῆς μίζας).
Κεμαλικός μέλλων: Ἡ ἔνταξη τῆς Τουρκίας θά εἶναι ὠφέλιμη γιά τή χώρα μας (κι ὅποιος ἔχει ἀντίρρηση εἶναι ἐθνικιστής).
Σημιτικός ὑπερσυντέλικος: Ἐγώ ὅλα τά εἶχα κάνει τέλεια ἀλλά ὁ κρετίνος ὁ λαός δέν τό εἶχε ἐκτιμήσει (καί δυστυχῶς ἀκόμα ψηφίζει).
Ὑποτακτική θρακικοῦ ἐνεστῶτος: Κάθε χρόνο τιμᾶται ἡ μνήμη τῆς Ποντιακῆς γενοκτονίας κρυφά καί χαμηλόφωνα, καθότι δέν θέλουμε νά «προκαλοῦμε» (βασικά θέλουμε νά καταργηθεῖ, μέ τί μοῦτρα θά πᾶμε μετά νά ζητιανέψουμε τίς ψήφους τοῦ Προξένου;)
Μετοχή ἀορίστου γάμα: Ἐξωνημένος, προσκυνημένος, ἀνανισμένος, ξεφτιλι-σμένος, ἀμερικανισμένος (ὅλα εἶναι τῦποι τοῦ πλέον κοινόχρηστου ρήματος τῆς νεοελληνικῆς πού ἀρχίζει ἀπό -γ- καί σχηματίζεται ἀνώμαλα. Δοκιμάστε καί μέ τή ρίζα μητσοτακ-).
Ἀσκήσεις
1. Βρεῖτε τό μόριο στήν πρόταση: Ὁ κ. Γαϊδουροσκούφης σέ συνέντευξη Τύπου ἀνέλυσε τά κέρδη τῶν φορολογουμένων ἀπό τήν οἰκονομική του μεταρρύθμιση.
2. Συμπληρῶστε τίς λέξεις πού λείπουν παρακάτω ὥστε νά προκύπτει λογικό νόημα: Τόν Κοῦρδο ἡγέτη κάρφωσε ὁ τότε πρωθυπουργός ………. καί τόν παρέδωσε διά τῆς CIA στούς Τούρκους. Τό γεγονός ὅτι ἐντός 7 μηνῶν οἱ σεισμοί ἔκαναν τήν προδοσία νά ξεχαστεῖ ἦταν ………. Πρίν κλείσει χρόνος ξανακέρδισε τίς ἐκλογές ἀφοῦ ἔτσι ἤθελαν οἱ ………. μας «φίλοι».
3. Βρεῖτε ἕνα ρῆμα κοινό παράγωγο τῶν λέξεων: Διευθυντής νομαρχίας – Προϊστάμενος Πολεοδομίας – ὑπάλληλος ὑπουργείου. Ἀρχίζει ἀπό χρημα- καί τελειώνει σέ -τίζω.
4. Χαρακτηρίστε τά μέρη τοῦ λόγου στήν πρόταση: Ὁ ξεπουλημένος ναιναῖκος καλεῖ γενίτσαρους καί πρακτοράντζες σέ συστράτευση γιά κατάληψη τῆς πόλης.
5. Δίνεται ἡ πρόταση: Ὁ νομάρχης ξεπλένει τά κλεψιμέικα. Ἐντοπίστε σ’ αὐτήν μία λέξη ἀναπτύξεως σημαντική καί μία πού νά προέρχεται ἀπό τή ρίζα «σοσιαλ-».
Φτάνει γιά σήμερα, νά μήν λέτε πώς σᾶς φορτώνω ἐργασία καί δέν σᾶς μένει χρόνος οὔτε νά ξύσετε τ’ ἀχαμνά σας. Καλή ἐπιτυχία*!
Κ.Κ.

* Στίς ἀσκήσεις ἐννοῶ, στό ξύσιμο ξέρω πώς τά πᾶτε περίφημα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1. Τά «κέρδη», πού εἶναι τό μόριο τοῦ ὑπουργοῦ
2. Σιγά μή σᾶς ἀπαντῶ κι αὐτά πού τά ξέρει κι ἡ κάθε Τατιάνα
3. Ναί, χρηματίζω, μπράβο! «Χρημάτισε διευθυντής», ὅπως λέμε
4. Εἶναι ἁπλῶς ἀχαρακτήριστος. Ὅσο γιά τό κάλεσμά του θά πάρει ἀπάντηση στίς ἐκλογές – ἄν φτάσει ὥς ἐκεῖ…
5. Ἀνάπτυξη (ἀ λα ἑλληνικά) δηλώνουν ὅλες: νομάρχης, κλεψιμέικα, ξέπλυμα χρήματος. Ὅσο γιά τήν πρώτη ἄλλοτε προέρχεται ἀπ’ τή ρίζα σοσιαλ- κι ἄλλοτε ἀπό τήν κεντροδεξ-. Μόνη διαφορά ὅτι ἡ πρώτη ξεπλένει καλύτερα.